Γ. Χατζηθεοδοσίου στο “ΠΟΝΤΙΚΙ”: Να στηριχθούν οικονομικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις

Άρθρο του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, Προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών και Επίτιμου Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Πειραιά, στην εφημερίδα “Το Ποντίκι” (25/8/2022).

Κάθε μέρα που περνά η κατάσταση στον τομέα της ενεργειακής ακρίβειας επιδεινώνεται, ενώ οι προβλέψεις για τον επερχόμενο χειμώνα είναι όλο και δυσμενέστερες. Ήδη η τιμή της κιλοβατώρας ηλεκτρικού ρεύματος, με μια θεαματική αύξηση, ξεπέρασε τα 600 ευρώ, ελάχιστα μόλις εικοσιτετράωρα αφότου οι τιμές που έδωσαν οι εταιρείες διανομής ρεύματος είχαν προκαλέσει ήδη σοκ στα νοικοκυριά.

Μάλιστα αποτελεί εφιάλτη το γεγονός ότι η τιμή των 616 ευρώ ανά κιλοβατώρα αφορούσε την Τρίτη 23 Αυγούστου, όταν μόλις τη Δευτέρα η τιμή βρισκόταν στα 539 ευρώ ανά κιλοβατώρα, καταγράφοντας αύξηση 42,84% συγκριτικά με την αμέσως προηγούμενη μέρα, οπότε ανερχόταν στα 377,72 ευρώ.

Την ίδια ώρα οι προβλέψεις/προειδοποιήσεις της Ρωσίας για τον χειμώνα είναι ακόμη δυσμενέστερες, καθώς η μεγαλύτερη εξαγωγός φυσικού αερίου στην Ευρώπη προβλέπει ότι η μέση τιμή του φυσικού αερίου της θα υπερδιπλασιαστεί φέτος φθάνοντας τα 730 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα, ενώ η μείωσή της θα είναι αργή, σταδιακή και μέχρι το τέλος του 2025.

Έως τότε είναι σαφές πως καταναλωτές και επιχειρήσεις στην Ευρώπη και στη χώρα μας θα αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα οικονομικής επιβίωσης.

Ενισχυτικό της δυσοίωνης προοπτικής είναι και το ότι αυτές τις μέρες αυξάνονται οι ανησυχίες των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών και οικονομιών για άμεση περαιτέρω μείωση της παροχής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη από τον βασικό αγωγό Nord Stream 1, με αφετηρία την παύση λειτουργίας του αγωγού στις 31 Αυγούστου για τρεις ημέρες λόγω συντήρησης.

Ακόμη μεγαλύτερη ασφυξία

Ήδη η προηγούμενη εκτίναξη των τιμών του ρεύματος έχει αποτέλεσμα την ακόμη πιο ασφυκτική πίεση προς τις επιχειρήσεις τόσο στο σκέλος του λειτουργικού κόστους όσο και σε αυτό της εξυπηρέτησης του δανεισμού τους.

Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής για τις ελληνικές τράπεζες, το 35% των επιχειρηματικών δανείων απώλεσαν τις ρυθμίσεις και παρουσιάζονται πάλι ως κόκκινα, ενώ ένα πλήθος επιχειρήσεων από πολλούς κλάδους εμφανίζουν όλο και μεγαλύτερα ποσοστά κόκκινων δανείων. Κατά συνέπεια – εκτός όλων των άλλων προβλημάτων – η κρίση διευρύνει και τους κινδύνους πλειστηριασμού περιουσιακών στοιχείων πολλών επιχειρήσεων.

Πολυεπίπεδη στήριξη

Με αυτά τα δεδομένα είναι ξεκάθαρο ότι, ενόψει των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, γίνεται άκρως απαραίτητη μια σοβαρή ενίσχυση τόσο των νοικοκυριών όσο και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε διαφορετική περίπτωση τα νοικοκυριά θα αντιμετωπίσουν τρομακτικές δυσκολίες και απότομη βύθιση του βιοτικού τους επιπέδου, με συνέπειες κυριολεκτικά καταστροφικές και για τις επιχειρήσεις.

Για την ακρίβεια, αυτή την ώρα υπάρχει απόλυτη ανάγκη για μια πολυεπίπεδη στήριξη, της οποίας οι κύριοι άξονες θα πρέπει να περιλαμβάνουν:

● Ευθεία οικονομική στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων για να αντιμετωπίσουν τους υπέρογκους λογαριασμούς και τα λειτουργικά επιχειρηματικά κόστη.

● Φορολογικές μειώσεις, τις οποίες – παρά τους δισταγμούς που επικρατούσαν – υιοθετούν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

● Την άρση δυσβάστακτων μνημονιακών μέτρων, όπως π.χ. το τέλος επιτηδεύματος, αφού ήδη ανακοινώθηκε η έξοδος από την ενισχυμένη εποπτεία.

Ανακατεύθυνση πόρων

Σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες είναι αναγκαίο να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα όπλα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι νέες δυνατότητες του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, τα οποία μπορούν να κινητοποιήσουν συνολικά περίπου 85 δισ. ευρώ (ενισχύσεις, δάνεια και μόχλευση) και αποτελούν έναν ισχυρό πυλώνα για την αναπτυξιακή προοπτική και στήριξη της χώρας.

Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, η μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα δεν έχει αποσπάσει ένα μερίδιο ικανό να την καταστήσει ισχυρό πόλο ανάκαμψης του συνόλου της οικονομίας. Αντιθέτως, βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή και κινδυνεύει να καταστεί ουραγός, με πολύ σοβαρές συνέπειες τόσο για την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων όσο και για το μέλλον των εργαζομένων σε αυτές.

Ελπίζουμε ότι, έστω και τώρα, η κυβέρνηση θα δει με μεγαλύτερη προσοχή τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας και θα πράξει όσα είναι απαραίτητα ώστε αυτή να μην λυγίσει υπό το βάρος των αλλεπάλληλων κρίσεων.

Είναι αλήθεια ότι αρχικά το Ταμείο Ανάκαμψης δεν περιλάμβανε ιδιαίτερες πρόνοιες που θα διευκόλυναν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες τα τελευταία δώδεκα χρόνια έχουν πληρώσει τεράστιο κόστος στον βωμό των αλλεπάλληλων οικονομικών κρίσεων. Ωστόσο, η κρίση στις αγορές ενέργειας και το νέο σπιράλ ύφεσης οδήγησαν την Ευρωπαϊκή Ένωση να χαλαρώσει το αυστηρό πλαίσιο και να επιτρέψει στις ενδιαφερόμενες χώρες να ανακατευθύνουν κεφάλαια προκειμένου να αντιμετωπιστούν επείγουσες νέες ανάγκες.

Με απλά λόγια, σε αυτή τη φάση η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να διαφοροποιήσει το αρχικό Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στην κατεύθυνση της ουσιαστικής διευκόλυνσης και της ενίσχυσης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων με φθηνά κεφάλαια, τα οποία θα προσφέρουν μια μονιμότερη διέξοδο και θα στηρίξουν σε μεγάλο βάθος χρόνου τον πιο ευαίσθητο τομέα της εγχώριας οικονομίας.

Αναλόγως επείγουσα είναι και η ανάγκη για ανακατεύθυνση πόρων από το ΕΣΠΑ 2021-2027, το οποίο αποτελεί τον δεύτερο ισχυρό χρηματοδοτικό πυλώνα των επόμενων ετών. Άλλωστε εδώ και μήνες στην κυβέρνηση επικρατούσαν σκέψεις περί σοβαρών αλλαγών στη δομή του ΕΣΠΑ, ώστε να προκύψουν δυνατότητες ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Είναι ώρα οι σκέψεις αυτές να μετουσιωθούν σε πράξεις. Διαφορετικά, ο επερχόμενος χειμώνας ίσως αποβεί δυσκολότερος ακόμη και από τα πρώτα χρόνια των μνημονίων.