Έρευνα EEAE: 14+1 τρόποι και 4 ενδείξεις ασφαλιστικής απάτης

Η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) δημοσίευσε έρευνα σχετικά με την ασφαλιστική απάτη στην Ελλάδα καθώς και με τους τρόπους εντοπισμού της από τις ασφαλιστικές εταιρίες . Ασφαλιστική απάτη είναι η εκμετάλλευση ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου για την απόκτηση κέρδους. Στρέφεται όχι μόνο κατά των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων, αλλά και κατά των υπολοίπων ασφαλισμένων και της κοινωνίας συνολικά, αφού τα αποτελέσματά της διαχέονται μέσα στην οικονομία.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή Πρόληψης & Αντιμετώπισης της Ασφαλιστικής Απάτης της ΕΑΕΕ αποφάσισε την διερεύνηση του φαινομένου της ασφαλιστικής απάτης, με την αποστολή ειδικά διαμορφωμένου ερωτηματολογίου στις ασφαλιστικές εταιρίες – μέλη της ΕΑΕΕ.

Από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτουν τα παρακάτω:

Επίδραση της πανδημίας στην έκθεση των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων στον κίνδυνο της ασφαλιστικής απάτης

Για τις Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους Ζωής και Υγείας η πανδημία φαίνεται να έχει μικρότερο αντίκτυπο σε σχέση με τις Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις ασφαλίσεις κατά Ζημιών.
Συμπεραίνεται από την πλειοψηφία των απαντήσεων ότι η πανδημία έχει επηρεάσει αρνητικά την έκθεση των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων στον κίνδυνο της ασφαλιστικής απάτης. Από τους λόγους που αναφέρθηκαν, καταγράφονται:

Η δυνατότητας εξαπάτησης λόγω ψηφιοποίησης των συναλλαγών και
ηλεκτρονικής ανταλλαγής παραστατικών
Η αντοχή των ψηφιακών συστημάτων ελέγχου
Η δυσκολία των συστημάτων ασφαλείας να αντιμετωπίσουν μεγάλο όγκο πληροφοριών
Η προσπάθεια εκμετάλλευσης διογκωμένων / πλασματικών περιστατικών

Όμως η πανδημία οδήγησε τις Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις στην ενίσχυση των ψηφιακών υπηρεσιών τους, γεγονός που θέτει τις βάσεις για πιο αποτελεσματική μελλοντικά εξιχνίαση περιστατικών απάτης.

Διερεύνηση της ασφαλιστικής απάτης ειδικά στον κλάδο Αυτοκινήτων
Με βάση τις δηλώσεις των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων – Μελών, το 2019
καταγράφηκαν οι περισσότερες έρευνες για ύποπτες περιπτώσεις στον Κλάδο Αυτοκινήτων (11.929) από το 2011 (πρώτο έτος καταγραφής από την αντίστοιχη έρευνα της Ε.Α.Ε.Ε.).

Το 2020 οι έρευνες ανήλθαν στις 8.524, σημειώνοντας πτώση σε σχέση με το 2019 (-28,5%), λόγω των περιοριστικών μέτρων κυκλοφορίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid 19.
Αντίστοιχα οι εξακριβωμένες περιπτώσεις απατηλών απαιτήσεων αποζημίωσης στον Κλάδο Αυτοκινήτων ανήλθαν στις 6.990 το 2019, οι περισσότερες περιπτώσεις που καταγράφηκαν από το 2011. Το 2020 οι εξακριβωμένες περιπτώσεις απατηλών απαιτήσεων μειώθηκαν σε 5.128 (-27%).
Σαν συνέπεια των ανωτέρω, καταγράφεται αύξηση του υπολογιζόμενου δείκτη της αναλογίας των εξακριβωμένων περιπτώσεων απάτης επί των αντίστοιχων ερευνών (59% το 2019 και 60% το 2020). Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσοστά εξακρίβωσης περιπτώσεων απάτης δεν είχαν ξεπεράσει το 55% στις αντίστοιχες προηγούμενες έρευνες της Ε.Α.Ε.Ε.
Επισημαίνεται ότι ποσοστό 86% – 87% των εξακριβωμένων περιπτώσεων απάτης τα δύο τελευταία χρόνια, καταγράφηκε από τις Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις που διέθεταν ειδικό λογισμικό διερεύνησης της ασφαλιστικής απάτης στον κλάδο Αυτοκινήτων.
Με βάση την αποτίμηση των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων – Μελών που έλαβαν μέρος στην έρευνα, η οικονομική διάσταση των εξακριβωμένων απατηλών απαιτήσεων αποζημίωσης κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου ήταν 8,5 εκατ. € το 2019 και 7,5 εκατ. € το 2020 (-12%).
Επομένως, ο δείκτης της οικονομικής διάστασης ανά εξακριβωμένη περίπτωση απάτης (μέσος όρος) αυξήθηκε: από 1.212 € το 2019 σε 1.453 € το 2020.
Από τις ανωτέρω αναφερθείσες περιπτώσεις απατηλών απαιτήσεων αποζημίωσης, 2.170 περιπτώσεις το 2019 και 1.175 περιπτώσεις το 2020, καταγράφηκαν ως ανάκληση δήλωσης ή παραίτηση απαιτήσεως από τον τρίτο (παθόντα). Η οικονομική αποτίμηση των περιπτώσεων αυτών ήταν αντίστοιχα 2,5 εκατ. € το 2019 και 1,7 εκατ. € το 2020.

Οικονομική αναλογία της απάτης προς τις αποζημιώσεις
Η σύγκριση της οικονομικής διάστασης της αποκαλυφθείσας απάτης (όπως
προσδιορίσθηκε από την αποτίμηση των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων) σε σχέση με τις καταγεγραμμένες καταβολές αποζημιώσεων του κλάδου Αυτοκινήτων, μας δίνει την ακόλουθη αναλογία:

Για το σύνολο των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα (μέση αναλογία): 2019: 2,3% 2020: 2,0%
Όμως είναι μεγάλη η διακύμανση της αναλογίας αυτής, μεταξύ των επιχειρήσεων: 2019: από 0,1% έως 18,7% και 2020: από 0,1% έως 17,0%.

Ιεράρχηση εντοπισμένων περιπτώσεων ασφαλιστικής απάτης
Με βάση τον οικονομικό τους αντίκτυπο (κατά σειρά σπουδαιότητας) των
εντοπισμένων περιπτώσεων ασφαλιστικής απάτης, δηλώθηκαν οι εξής
ομαδοποιημένες περιπτώσεις:
[ 1 ] Κατασκευή / αλλοίωση συνθηκών ασφαλιστικού γεγονότος (πχ. δήλωση
εξυπηρέτησης, σκηνοθετημένο ατύχημα, αντιστροφή υπαιτιότητας κλπ.)
[ 2 ] Υπερκοστολόγηση
[ 3 ] Δήλωση ψευδών στοιχείων ασφάλισης κατά την ανάληψη του κινδύνου
[ 4 ] Πλαστά ασφαλιστήρια συμβόλαια

Συνηθέστερες ενδείξεις πιθανής ασφαλιστικής απάτης
Με βάση την συχνότητα εμφάνισης (πρώτη η συνηθέστερη περίπτωση) των ενδείξεων που εντοπίζονται κατά την διαδικασία ανίχνευσης μιας πιθανής ασφαλιστικής απάτης, δηλώθηκαν οι εξής περιπτώσεις:
[ 1 ] Ασύμβατες ζημιές ως προς τις συνθήκες του ατυχήματος
[ 2 ] Προϋπάρχουσες ζημιές
[ 3 ] Ζημιές χωρίς επαφή μεταξύ των εμπλεκομένων οχημάτων
[ 4 ] Ζημιά σε σύντομο χρονικό διάστημα είτε από την έναρξη ασφάλισης, είτε μετά την επέκταση κάλυψης (προσθήκη κάλυψης κατά τη διάρκεια της ασφαλιστικής περιόδου)
[ 5 ] Υπερτιμολόγηση ή υπερβολική απαίτηση
[ 6 ] Ασυνεπείς δηλώσεις
[ 7 ] Φιλική ή συγγενική ή άλλη σχέση (πχ. συνάδελφοι, γείτονες) μεταξύ των
εμπλεκομένων
[ 8 ] Συνεργεία επισκευής ή ανταλλακτικών
[ 9 ] Επαναλαμβανόμενες ζημιές
[ 10 ] Το ατύχημα συνέβη σε βραδινές ώρες
[ 11 ] Ζημιές μεταξύ οχημάτων που ασφαλίζονται από τον ίδιο ασφαλιστικό πράκτορα / διαμεσολαβούντα
[ 12 ] Το ατύχημα συνέβη σε απομακρυσμένη περιοχή
[ 13 ] Προσθήκη νέων καλύψεων ή αύξηση ορίων υφιστάμενης κάλυψης κατά τη διάρκεια της ασφάλισης (αφορά σε προαιρετικές καλύψεις)
[ 14 ] Αδυναμία προσκόμισης παραστατικών / αποδεικτικών στοιχείων
[15] Παραποιημένα έγγραφα
Συμπεράσματα της έρευνας
Από την επεξεργασία των απαντήσεων προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:
✓ Οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικράτησαν λόγω της πανδημίας, έχουν επηρεάσει την έκθεση της Ασφαλιστικής Επιχείρησης στον κίνδυνο της απάτης
✓ Στις ασφαλίσεις Ζωής και Υγείας επισημάνθηκαν: η αντοχή των ψηφιακών
συστημάτων ελέγχου και η δυνατότητα εξαπάτησης λόγω ηλεκτρονικής
ανταλλαγής παραστατικών
✓ Στις ασφαλίσεις κατά Ζημιών, εκτός των ανωτέρω αναφέρθηκαν: η δυσκολία των συστημάτων ασφαλείας να αντιμετωπίσουν μεγάλο όγκο πληροφοριών και η προσπάθεια εκμετάλλευσης διογκωμένων / πλασματικών περιστατικών
✓ Πάντως η πανδημία οδήγησε τις Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις στην ενίσχυση των ψηφιακών υπηρεσιών τους, γεγονός που θέτει τις βάσεις για πιο αποτελεσματική μελλοντικά εξιχνίαση περιστατικών απάτης
✓ Αρκετές Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις κάνουν χρήση ειδικού λογισμικού (κυρίως στις ασφαλίσεις αυτοκινήτων) για την ανίχνευση ή τη διερεύνηση περιπτώσεων απάτης
✓ Οι Ασφαλιστικές Επιχειρήσεις στην πλειοψηφία τους, έχουν θεσπίσει διαδικασία whistleblowing για την υποβολή αναφορών ή παρατηρήσεων από το προσωπικό και τους ενδιαφερόμενους τρίτους
✓ Η μείωση της κυκλοφορίας αυτοκινήτων οδήγησε σε μείωση της συχνότητας ζημιών του κλάδου και κατ’ επέκταση σε ελάττωση των προσπαθειών απάτης
✓ Παρατηρήθηκε μείωση του πλήθους ερευνών και των εξακριβωμένων
περιπτώσεων απάτης το 2020 λόγω των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας
✓ Όμως το 2019 καταγράφηκαν οι περισσότερες έρευνες και οι περισσότερες
εξακριβωμένες περιπτώσεις απάτης από το 2011 (έτος πρώτης έρευνας)
✓ Μέσο ποσοστό εξακριβωμένων περιπτώσεων απάτης επί πλήθους ερευνών το 2020: 60%
✓ Μέσο οικονομικό όφελος (εκτίμηση) ανά απατηλή απαίτηση αποζημίωσης το 2020: 1.453 €
✓ Η κατασκευή / αλλοίωση των συνθηκών του ασφαλιστικού γεγονότος καθώς και η υπερκοστολόγηση των τιμολογίων επισκευής, έχουν το σημαντικότερο οικονομικό αντίκτυπο
✓ Συνηθέστερες ενδείξεις απάτης: ασύμβατες ζημιές ως προς τις συνθήκες του ατυχήματος, προϋπάρχουσες ζημιές καθώς και ζημιές χωρίς επαφή μεταξύ των εμπλεκομένων.

Δείτε αναλυτικά την παρουσίαση της έρευνας εδώ